การจ่ายเงินเยียวยาผู้ได้รับผลกระทบจากช้างป่า
การรุกล้ำของช้างป่าเข้าสู่พื้นที่เกษตรกรรมและชุมชน ส่งผลให้เกิดความเสียหายต่อพืชผลและทรัพย์สินของประชาชน รวมถึงการสูญเสียโอกาสในการใช้ประโยชน์พื้นที่เพาะปลูก เพื่อให้เกิดความเป็นธรรมและลดผลกระทบ รัฐได้กำหนดหลักเกณฑ์และอัตราการจ่ายเงินเยียวยาอย่างเป็นระบบ โดยยึดตามความเสียหายจริงและประเภทพืชผลที่ได้รับผลกระทบ
ระเบียบกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช ว่าด้วยการจ่ายเงินช่วยเหลือเยียวยาผู้ได้รับผลกระทบจากช้างป่าจากงบกลาง พ.ศ. 2568
1. ผู้ได้รับผลกระทบที่มีสิทธิได้รับเงินช่วยเหลือเยียวยาค่าเสียหายจากช้างป่ากรณีบาดเจ็บ ทุพพลภาพ หรือเสียชีวิต ต้องอยู่ในหลักเกณฑ์ ดังนี้
- ไม่เป็นบุคคลที่มีพฤติกรรมที่ระบุได้ว่ามีเจตนาเข้าไปทำร้ายช้างป่า หรือเข้าไปในพื้นที่มีช้างป่าโดยไม่มีเหตุอันสมควรจำเป็น
- มีการป้องกันดูแลตนเองอย่างเช่นวิญญูชนพึงกระทำ
- ไม่ฝ่าฝืนคำสั่งหรือขัดขวางการปฏิบัติงานของเจ้าหน้าที่จนเป็นเหตุให้ถูกช้างป่าทำร้าย
- ไม่ฝ่าฝืนบทบัญญัติของพระราชบัญญัติสงวนและคุ้มครองสัตว์ป่า พ.ศ. 2562 พระราชบัญญัติอุทยานแห่งชาติ พ.ศ. 2562 พระราชบัญญัติป่าไม้ พุทธศักราช 2484 หรือกฎหมายและระเบียบที่เกี่ยวข้อง
2. ผู้ได้รับผลกระทบที่มีสิทธิได้รับเงินช่วยเหลือเยียวยาค่าเสียหายจากช้างป่ากรณีพืชผลทางการเกษตรหรือทรัพย์สินเสียหาย
ต้องเป็นผู้มีกรรมสิทธิ์ในทรัพย์สินหรือที่ดินหรือสิทธิครอบครองที่ดิน หรือเป็นผู้เช่าทรัพย์สินหรือที่ดินโดยชอบด้วยกฎหมายที่ดินตามวรรคหนึ่งได้แก่ประเภทที่ดิน ดังต่อไปนี้
- ที่ดินที่มีหนังสือแสดงกรรมสิทธิ์ในที่ดินหรือหนังสือแสดงสิทธิครอบครองที่ดินตามประมวลกฎหมายที่ดิน หรือมีหนังสือรับรองของทางราชการว่าที่ดินดังกล่าวอยู่ในระหว่างดำเนินการออกหนังสือแสดงสิทธิ์ในที่ดินตามประมวลกฎหมายที่ดิน หรือมีหลักฐานการเช่าหรือเช่าซื้อที่ดินตามกฎหมาย
- ที่ดินปฏิรูปที่ดินที่มีหลักฐานใบตอบรับการสอบสวนสิทธิ์ หลักฐานหนังสือรับมอบที่ดิน (ส.ป.ก.428) หนังสืออนุญาตให้เข้าทำประโยชน์ในที่ดินเขตปฏิรูปที่ดิน (ส.ป.ก.4-01, ส.ป.ก.4-01 ก) หรือหลักฐานการได้รับอนุญาตให้เข้าทำประโยชน์ในที่ดินตามกฎหมายว่าด้วยการปฏิรูปที่ดินเพื่อการเกษตรกรรมอื่น
- ที่ดินในเขตนิคมสหกรณ์หรือนิคมสร้างตนเองที่มีการครอบครองและเข้าทำกินโดยมีหนังสือรับรองของทางราชการ
- ที่ดินที่มีหนังสือรับรองของทางราชการทหารว่าเป็นพื้นที่ที่กระทรวงกลาโหมจัดที่ทำกินให้
- ที่ดินในเขตป่าสงวนแห่งชาติตามกฎหมายว่าด้วยป่าสงวนแห่งชาติที่มีหลักฐานหนังสืออนุญาตให้เข้ามาทำประโยชน์หรืออาศัย หรือทำการปลูกป่าหรือไม้ยืนต้นในเขตปรับปรุงป่าสงวนแห่งชาติ (สทก.) หรือหนังสือรับรองจากกรมป่าไม้จัดให้ราษฎรทำกินหรือหรือหนังสืออนุญาตตามกฎหมายว่าด้วยป่าสงวนแห่งชาติ
- ที่ดินที่มีการแจ้งครอบครองเพื่อพิสูจน์สิทธิตามติคณะรัฐมนตรี เมื่อวันที่ 30 มิถุนายน 2541
- ที่ดินตามโครงการเกี่ยวกับการอนุรักษ์และดูแลรักษาทรัพยากรธรรมชาติภายในเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าหรือเขตห้ามล่าสัตว์ป่า ตามมาตรา 121 วรรคสอง แห่งพระราชบัญญัติสงวนและคุ้มครองสัตว์ป่า พ.ศ. 2562 และที่ดินตามโครงการเกี่ยวกับการอนุรักษ์และดูแลรักษาทรัพยากรธรรมชาติภายในอุทยานแห่งชาติ ตามมาตรา 64 วรรคสอง แห่งพระราชบัญญัติอุทยานแห่งชาติ พ.ศ. 2562
- ที่ดินที่มิได้อยู่ในเขตพื้นที่ป่าอนุรักษ์ หรือเขตป่าสงวนแห่งชาติ ซึ่งมีการครอบครองและทำกินต่อเนื่องโดยไม่มีหลักฐานแสดงสิทธิในที่ดิน แต่มีเอกสารการชำระภาษีบำรุงท้องที่ (ภ.บ.ท.5)
หมายเหตุ ผู้ได้รับผลกระทบที่มีสิทธิได้รับเงินช่วยเหลือเยียวยาตามข้อ 2 ต้องไม่มีลักษณะต้องห้ามเป็นผู้ถูกดำเนินคดีและศาลมีคำพิพากษาถึงที่สุดให้จำคุกหรือมีคำสั่งให้ออกจากพื้นที่เกี่ยวกับการกระทำผิดตามพระราชบัญญัติสงวนและคุ้มครองสัตว์ป่า พ.ศ. 2562 พระราชบัญญัติอุทยานแห่งชาติ พ.ศ. 2562 พระราชบัญญัติป่าไม้ พุทธศักราช 2484 และกฎหมายอื่นที่เกี่ยวข้อง
อ่านเพิ่มเติม ระเบียบกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และ พันธุ์พืช ว่าด้วยการจ่ายเงินช่วยเหลือเยียวยาผู้ได้รับผลกระทบจากช้างป่าและงบกลาง พ.ศ.2568
ขั้นตอนการช่วยเหลือเยียวยาประชาชนที่ได้รับผลกระทบจากช้างป่า
- แจ้งเจ้าหน้าที่หน่วยพิทักษ์อุทยาน ในพื้นที่ ภายใน 3 วัน
- เจ้าหน้าที่เข้าตรวจสอบพื้นที่เกิดเหตุ
- รายงานต่อผู้อํานวยการสำนัก บริหารพื้นที่อนุรักษ์
- ตรวจสอบและประเมินความเสียหาย ระยะเวลาดำเนินการภายใน 7 วันทำการ
- เสนอเรื่องเพื่อขอพิจารณาการจ่ายเงิน
- ดำเนินการเบิกจ่าย และโอนเงินภายใน 5 วันทำการ
อัตราค่าช่วยเหลือเยียวยาประชาชนที่ได้รับผลกระทบจากช้างป่า
กรณีเสียชีวิต หรือ กรณีทุพพลภาพ หรือ อัมพาต
- 500,000 บาท
กรณีสูญเสียแขน ขา หรือสายตา (ตาบอด)
- ข้างละ 250,000 บาท (สองข้าง 500,000 บาท)
- หรือสูญเสียแขน ขา หรือสายตา (ตาบอด) รวม 2 แห่ง 500,000 บาท
กรณีบาดเจ็บทั่วไป
- เท่าที่ได้รับบาดเจ็บจริงแต่ไม่เกิน 30,000 บาท
ค่าขาดโอกาสในการประกอบการงานระหว่างพักรักษาตัว
- 100 บาทต่อวัน ไม่เกิน 180 วัน นับแต่วันที่ไม่สามารถประกอบการงานได้ตามปกติ ตามความเห็นของแพทย์
กรณีทรัพย์สินเสียหาย
- เท่าที่เสียหายจริงแต่ไม่เกิน 200,000 บาท
อัตราค่าช่วยเหลือกรณีพืชผลการเกษตรเสียหายจากช้างป่า
พืชไร่หรือพืชสวน (หน่วย: บาท/ไร่)
ชนิดพืช | อัตราการชดเชย (บาท/ไร่) |
ข้าว | 5,330 |
ข้าวโพด | 6,637 |
มันสำปะหลัง | 8,180 |
อ้อย | 13,402 |
สับปะรด | 22,424 |
ว่านหางจระเข้ | 32,750 |
กล้วย | 24,550 |
พริกไทย | 51,610 |
หมายเหตุ : พืชไร่ หรือพืชสวนที่ไม่มีตามรายการข้างต้น ให้ใช้สูตรคำนวณที่กำหนด ((ต้นทุนเฉลี่ย 3 ปี (บาท/ไร่) + ผลตอบแทน 25% ของต้นทุน) x พื้นที่เสียหาย (ไร่)
ไม้ผล หรือไม้ยืนต้น (หน่วยเป็นกก./ผล/ไร่ ตามชนิด)
ชนิดพืช | อัตราการชดเชย (บาท) |
ทุเรียน | 35.49 / กก. |
ลำไย | 18.50 / กก. |
เงาะ | 16.81 / กก. |
มังคุด | 30.53 / กก. |
ลิ้นจี่ | 21.70 / กก. |
ลองกอง/ลางสาด | 45.44 / กก. |
มะม่วง | 8.36 / กก. |
ขนุน | 2.56 / กก. |
มะพร้าว | 9.34 / ผล |
ยางพารา | 17,177 / ไร่ |
ปาล์มน้ำมัน | 11,625 / ไร่ |
ยูคาลิปตัส | 8,250 / ไร่ |